Polecamy uwadze ciekawą książkę Magdaleny Reuter, pt. „Umysł konfabulujący. Analiza kognitywistyczna” (2014) wydaną przez Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM w znanej serii poświęconej problematyce umysłu: UMYSŁ. Prace z Filozofii i Kognitywistyki.
Ze wstępu do pozycji: „Istotnym elementem życia jest to, że ludzie opowiadają historie o sobie samych, innych osobach i świecie, który ich otacza. W narracjach tych często pojawiają się luki w wiedzy, którą jednostka dysponuje. Bywają one uzupełniane informacjami bez pokrycia, zgadywaniem bądź konfabulacjami, czyli błędnie ugruntowanymi przekonaniami. Od wielu lat fenomen konfabulacji stanowi jedną z intrygujących zagadek badawczych. Początkowo traktowano go jako rodzaj ułomności ludzkiej i próbowano wyjaśniać poprzez odwołania do przypadków patologii neuronalnych. Obecnie jest on dość dobrze rozpoznanym zjawiskiem, które badają nie tylko patologowie, neurobiologowie, ale również psychologowie, epistemologowie i kognitywiści.”

Książka Magdaleny Reuter jest próbą filozoficznego skonceptualizowania i wyjaśnienia zjawiska konfabulacji na podstawie najnowszych wyników nauk empirycznych. W części pierwszej autorka referuje istniejące teorie konfabulacji oraz proponuje jej ulepszoną i poszerzoną definicję. Część druga stanowi charakterystykę filozoficznie ważnych rodzajów konfabulacji (pamięciowych, konfabulacji przy identyfikowaniu innych osób czy samoidentyfikacji) oraz wyjaśnia to zjawisko z perspektywy ewolucyjnej.
Autorka proponuje też własną koncepcję konfabulacji jako egzaptacji, czyli skutku ubocznego biologicznych mechanizmów adaptacyjnych, w tym przypadku mechanizmów uspójniania obrazu świata, które okazały się ewolucyjnie korzystne.
Ważną rolę w tych rozważaniach odgrywa William Hirstein, który jest zwolennikiem koncepcji epistemicznej, wedle której konfabulacje nie są efektem jedynie zaburzeń pamięci, ale także procesów zdobywania informacji.

Prof. dr hab. Renata Ziemińska

Informacja o książce ze strony Polskiego Towarzystwa Kognitywistycznego:
http://www.staff.amu.edu.pl/~ptk/?page_id=96